Neem nu een proefabonnement op Werken met NEN 3140 Probeer snel
Hier vindt u informatie die ondersteunt bij het toepassen van NEN 3140.
Deze informatie kunt u raadplegen met een betaald abonnement.
Grotere organisaties hebben vaak een technische dienst met geschoolde vakmensen die onderhoud, uitbreidingen en mutaties verrichten aan de elektrische installaties. NEN 3140 geeft aan dat elektrotechnici schriftelijk moeten worden aangewezen als vakbekwaam persoon (VP). In deze aanwijzing worden zij door of namens de werkgever bevoegd verklaard tot het uitvoeren van elektrotechnische werkzaamheden d.m.v. een schriftelijke overeenkomst.
Ondanks het feit dat dit vakmensen zijn, is het belangrijk dat er afspraken worden gemaakt over de wijze waarop de elektrische veiligheid moet worden geborgd. Situaties zijn meestal te complex om alleen af te gaan op het gezonde boerenverstand en de vakkennis van de persoon. Aannames, zaken niet gecommuniceerd, dingen vergeten, groepsdruk, waan van de dag, bochtjes afsnijden, kortom alles wat een mens een mens maakt, kunnen leiden tot gevaarlijke situaties.
Misschien dat het wat bureaucratisch klinkt: er moeten procedures opgesteld worden voor het veilig werken aan elektrische installaties.
In NEN 3140 + A3 wordt in 4.3.1.9 en 4.3.2 onderscheid gemaakt tussen complexe werkzaamheden en eenvoudige werkzaamheden.
Bij eenvoudige werkzaamheden bepaalt een VP zelf hoe hij de werkzaamheden uitvoert. In de aanwijzing zelf of een bijlage ervan (raamopdracht) wordt vastgelegd om welke werkzaamheden dit gaat. Bepaling 4.3.106 voegt toe dat bij herhalende gelijke werkzaamheden schriftelijke procedures (of werkinstructies) mogen worden vastgelegd.
Dit geeft de mogelijkheid aan de VP om op basis van uitgegeven werk door een werkvoorbereider of planner de werkzaamheden te verrichten, zonder eerst toestemming aan de Installatieverantwoordelijke (IV) of werkverantwoordelijke (WV) te vragen. Anders gezegd: zonder eerst opdracht te ontvangen van de IV/WV. Hij weet immers vanuit zijn aanwijzing wat hij zelfstandig mag doen en door de procedure (of schriftelijke werkinstructie) weet hij ook hoe hij dit op de afgesproken veilige manier moet doen.
Dat is wel zo wenselijk, want in de dagelijkse operatie is het een onwerkbare situatie als de IV/WV voor alle kleine werkzaamheden eerst toestemming moet geven.
Die schriftelijke werkinstructies zijn essentieel, omdat hier de afspraken eenduidig zijn vastgelegd over de volgorde in handelingen, te gebruiken veiligheidsmiddelen (blokkeringen, sloten) en persoonlijke beschermingsmiddelen. De WV moet ervoor zorgen dat alle betrokkenen deze werkinstructies begrijpen en nakomen.
De IV en WV moeten eerst definiëren wat ze onder eenvoudige werkzaamheden verstaan en deze omschrijven in de aanwijzing of bijbehorende raamopdracht (die als bijlage bij de aanwijzing verstrekt kan worden). Een raamopdracht is een algemene opdracht die wordt gegeven voor een aantal standaardactiviteiten die overzichtelijk zijn en regelmatig terugkeren. NEN 3140 gebruikt de term raamopdracht trouwens niet, maar omschrijft wel het proces. NEN 3840 gebruikt deze term wel. Ook de netbeheerders die werken met het branchesupplement (BEI BLS) op NEN 3140 gebruiken de term raamopdracht. De BEI BLS is een openbaar document en soms is het handig een beetje te spieken voorbeeld raamopdracht BEI BLS.
Rob Kaspers
Trainer NEN 3140
oktober 2019